Trồng bí xanh vào tháng mấy là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt là những ai đang bắt đầu làm vườn tại nhà hoặc muốn trồng rau sạch theo mùa. Bài viết này sẽ giúp bạn xác định thời điểm gieo trồng bí xanh tốt nhất, từ đó tối ưu năng suất, tiết kiệm công chăm sóc và mang lại hiệu quả cao. Cùng Nông sản Dũng Hà tìm hiểu thêm về kỹ thuật trồng và những lưu ý quan trọng trong quá trình chăm sóc nhé!
1. Trồng bí xanh vào tháng mấy?
Bí xanh (hay còn gọi là bí đao) là loại cây ưa ấm áp, nên thời điểm trồng sẽ khác nhau tùy theo vùng miền và điều kiện khí hậu ở Việt Nam. Sau đâu Nông sản Dũng Hà sẽ chia sẻ với bạn xem trồng bí xanh vào tháng mấy để tối ưu được năng suất.
Dưới đây là thời vụ trồng bí xanh phổ biến:
Miền Bắc
- Vụ Xuân Hè: Gieo hạt từ khoảng tháng 1 đến tháng 3 dương lịch. Đây là vụ chính, cây phát triển tốt và cho năng suất cao. Thời gian bí thu hoạch được sẽ vào cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hè.
- Vụ Thu Đông: Gieo hạt từ cuối tháng 8 đến hết tháng 9 dương lịch, tốt nhất nên kết thúc trước ngày 10/10. Vụ này giúp tránh nắng nóng gay gắt của mùa hè và thu hoạch vào mùa đông hoặc dịp Tết Nguyên Đán.
Miền Trung
- Có thể trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là vào tháng 1 – 2 (vụ Xuân Hè) hoặc tháng 6 – 7 (vụ Hè Thu).
Miền Nam
- Vụ Xuân: Từ tháng 1 đến tháng 3.
- Vụ Hè: Từ tháng 4 đến tháng 8.
- Vụ Đông: Từ tháng 9 đến tháng 11.
Việc chọn đúng thời vụ sẽ giúp cây bí xanh sinh trưởng và phát triển thuận lợi, đạt năng suất và chất lượng quả tốt nhất.
2. Giới thiệu về cây bí xanh
Bí xanh (hay còn gọi là bí đao) là một loại rau quả quen thuộc và được ưa chuộng trong ẩm thực Việt Nam cũng như nhiều nước châu Á.
2.1 Bí xanh là gì?
Bí xanh là tên gọi phổ biến của quả thuộc loài Benincasa hispida, một loại cây thân thảo dạng dây leo thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae). Bí xanh được trồng rộng rãi để lấy quả làm thực phẩm, có thể dùng khi còn non hoặc khi đã già. Khi non, quả có màu xanh lục nhạt với lớp lông tơ mịn; khi già, vỏ chuyển màu xanh đậm và thường có một lớp phấn trắng bao phủ bên ngoài.
2.2 Đặc điểm của bí xanh
Bí xanh là cây thân thảo dạng dây leo, lá to và hoa vàng. Quả có hình trụ dài hoặc bầu dục; khi non vỏ xanh có lông tơ, khi già vỏ chuyển xanh đậm kèm lớp phấn trắng và bảo quản được rất lâu. Thịt quả màu trắng, mọng nước, vị thanh mát, thường dùng nấu canh, xào hoặc làm mứt.
3. Những điều kiện cần chuẩn bị khi trồng bí xanh
Để cây bí xanh sinh trưởng khỏe mạnh, đạt năng suất và chất lượng quả tốt, việc chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện ban đầu là vô cùng quan trọng.
3.1 Đất
Bí xanh không quá kén đất nhưng để đạt năng suất cao, nên trồng trên loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, có khả năng thoát nước tốt và độ pH phù hợp nhất sẽ là từ 6.0 – 7.0
Các loại đất phù hợp bao gồm đất thịt nhẹ, đất phù sa hoặc đất cát pha. Cần làm đất kỹ, cày bừa sâu và lên luống cao để tránh ngập úng, tạo độ thông thoáng cho bộ rễ phát triển.
3.2 Nhiệt độ
Nhiệt độ môi trường đóng vai trò quyết định đến sự sinh trưởng, ra hoa và đậu quả của bí xanh. Cây bí xanh ưa ấm áp, nhiệt độ tối ưu cho sự phát triển của cây là từ 20°C – 30°C.
3.3 Giống
Lựa chọn giống là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, khả năng kháng bệnh và chất lượng quả bí xanh. Nên chọn các loại giống bí xanh cho năng suất cao, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt và phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương. Ưu tiên mua hạt giống từ các nhà cung cấp uy tín, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo chất lượng và tỷ lệ nảy mầm cao.
4. Bí quyết trồng bí xanh sai quả
Để có những giàn bí xanh trĩu quả, đạt năng suất cao, bạn cần áp dụng đúng kỹ thuật từ khâu xử lý hạt giống đến gieo trồng.
4.1 Xử lý hạt giống
Xử lý hạt giống bí xanh đúng cách là bước khởi đầu quan trọng, giúp hạt nảy mầm đều, tăng sức sống cho cây con và hạn chế sâu bệnh ban đầu.
- Cắt rốn hạt: Dùng kéo hoặc dao nhỏ cắt nhẹ một chút ở phần rốn hạt (phía đối diện với chóp nhọn) để hạt dễ dàng hút nước và nảy mầm.
- Ngâm nước ấm: Ngâm hạt đã cắt rốn vào nước ấm khoảng 50-52°C (pha 2 sôi 3 lạnh) trong khoảng 4-6 giờ.
- Ủ hạt: Sau khi ngâm, vớt hạt ra, rửa sạch và ủ vào khăn ẩm sạch (độ ẩm 80-85%). Đặt khăn ủ ở nơi ấm áp (28-30°C), tránh ánh sáng trực tiếp. Hạt sẽ nứt nanh sau khoảng 24-36 giờ. Với những hạt chưa nảy, rửa lại và ủ tiếp.
4.2 Gieo trồng
Sau khi hạt nảy mầm, tiến hành gieo trồng để cây con phát triển khỏe mạnh, làm tiền đề cho năng suất cao.
- Gieo vào bầu ươm: Gieo 1-2 hạt đã nảy mầm vào mỗi bầu ươm (túi bầu hoặc khay) chứa hỗn hợp đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng (tỷ lệ 2 phần phân chuồng hoai mục + 1 phần đất). Lấp một lớp đất mỏng khoảng 1-2cm lên trên.
- Chăm sóc bầu ươm: Tưới nước giữ ẩm nhẹ nhàng hàng ngày bằng bình phun sương. Đặt bầu ở nơi có đủ ánh sáng. Khi cây con có 2-3 lá thật (khoảng 7-10 ngày sau gieo), chọn giữ lại 1 cây khỏe nhất mỗi bầu để trồng chính thức.
5. Hướng dẫn chăm sóc bí xanh
Ngoài việc quan tâm đến trồng bí xanh vào tháng mấy thì để bí xanh phát triển tối ưu, cho nhiều quả và chất lượng tốt, việc chăm sóc định kỳ và đúng kỹ thuật là rất cần thiết.
5.1 Bón phân
Bón phân đầy đủ và cân đối là yếu tố then chốt giúp cây bí xanh sai quả.
- Bón lót: Trước khi trồng, bón lót phân chuồng hoai mục (hoặc phân hữu cơ) kết hợp với phân lân và kali vào hố/luống trồng.
- Bón thúc (giai đoạn cây con): Sau khi trồng 7-10 ngày, khi cây bén rễ, bón thúc bằng phân đạm pha loãng hoặc phân NPK tỷ lệ đạm cao để kích thích cây ra lá và vươn ngọn.
- Bón thúc (giai đoạn ra hoa, đậu quả): Đây là giai đoạn cây cần rất nhiều dinh dưỡng. Bón thúc định kỳ 10-15 ngày/lần bằng phân NPK tổng hợp có hàm lượng kali cao hơn (hoặc bổ sung thêm kali), kết hợp phân hữu cơ hoai mục. Có thể phun thêm phân bón lá chứa vi lượng và bo để tăng cường khả năng đậu quả.
5.2 Tưới tiêu
Bí xanh là cây cần nhiều nước, đặc biệt là trong các giai đoạn phát triển quan trọng.
- Giai đoạn cây con: Tưới nước đều đặn 1-2 lần/ngày, giữ đất ẩm nhưng không để ngập úng.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Nhu cầu nước tăng cao, cần tưới 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát, đặc biệt vào mùa khô.
- Thoát nước: Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt cho luống trồng để tránh tình trạng ngập úng gây thối rễ, đặc biệt vào mùa mưa.
5.3 Làm cỏ
Thường xuyên làm sạch cỏ dại quanh gốc và trên luống trồng. Cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng và nước với cây bí xanh, đồng thời là nơi trú ngụ của sâu bệnh. Làm cỏ định kỳ cũng giúp đất tơi xốp và thông thoáng hơn.
5.4 Làm giàn
- Bạn nên bắt đầu làm giàn khi cây bí xanh bắt đầu vươn dài, thường là khi thân chính đạt khoảng 30-40cm.
- Giàn có thể được làm từ tre, nứa hoặc dây thép, với chiều cao lý tưởng khoảng 2-2.5 mét.
- Sau khi làm giàn, hãy chủ động dẫn ngọn bí leo lên, đồng thời phân tán đều các nhánh để đảm bảo toàn bộ cây được thông thoáng và tiếp nhận ánh sáng đồng đều.
5.5 Bấm ngọn
Bấm ngọn và tỉa cành là kỹ thuật quan trọng giúp cây bí xanh tập trung dinh dưỡng nuôi quả, tăng năng suất và chất lượng. Khi thân chính dài khoảng 2-3 mét và đã ra được vài lá thật, có thể bấm ngọn chính để kích thích cây ra các nhánh phụ.
Chỉ nên giữ lại 2-3 nhánh cấp 1 khỏe mạnh nhất. Loại bỏ các nhánh yếu, nhánh mọc quá dày, lá già hoặc lá bị sâu bệnh để tập trung dinh dưỡng cho quả, đồng thời tạo sự thông thoáng cho giàn.
5.6 Phòng trừ sâu bệnh
Đối với các loại sâu hại phổ biến như rệp, bọ trĩ, sâu xanh hay ruồi đục quả, cần thường xuyên thăm vườn để phát hiện sớm, đồng thời có thể sử dụng các biện pháp như bẫy pheromone, bẫy dính màu vàng, hoặc các chế phẩm sinh học.
Về bệnh hại, bí xanh thường gặp sương mai, phấn trắng, thán thư và héo xanh; để phòng ngừa, cần chọn giống kháng bệnh, vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, đảm bảo mật độ trồng thông thoáng. Khi phát hiện bệnh, cần phun thuốc phòng ngừa hoặc đặc trị kịp thời.
6. Thu hoạch và bảo quản bí xanh
6.1 Thời gian và cách thu hoạch
Thời điểm thu hoạch bí xanh tùy thuộc vào mục đích sử dụng:
- Thu hoạch bí xanh non (ăn tươi): Khi quả đạt kích thước vừa phải, vỏ còn xanh nhẵn và có lớp lông tơ mịn. Thường là khoảng 25-30 ngày sau khi hoa nở. Bí non dùng để nấu canh, xào.
- Thu hoạch bí xanh già (để lâu/làm mứt): Khi vỏ quả chuyển sang màu xanh đậm, cứng, và đặc biệt là xuất hiện lớp phấn trắng dày bao phủ toàn bộ bề mặt. Cuống quả bắt đầu khô lại. Thời điểm này thường là khoảng 60-80 ngày sau khi gieo hạt, tùy giống.
Cách thu hoạch: Dùng dao hoặc kéo sắc cắt cuống quả, nên để lại một đoạn cuống dài khoảng 3-5cm. Điều này giúp quả bảo quản được lâu hơn, tránh vi khuẩn xâm nhập từ vết cắt. Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để quả giữ được độ tươi.
6.2 Bảo quản bí xanh đúng cách
Cách bảo quản bí xanh khác nhau tùy thuộc vào độ non hay già của quả:
Đối với bí xanh non: Sau khi thu hoạch, không nên rửa nước. Dùng màng bọc thực phẩm hoặc túi ni lông đục lỗ bọc kín quả và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Bí xanh non có thể giữ tươi trong khoảng 5-7 ngày.
Đối với bí xanh già: Tuyệt đối không rửa nước khi mới thu hoạch về, vì lớp phấn trắng trên vỏ có tác dụng bảo vệ tự nhiên. Việc rửa sẽ làm mất lớp phấn này, khiến bí nhanh hỏng. Dùng khăn khô sạch lau nhẹ nhàng bụi bẩn (nếu có) trên bề mặt quả.
7. Lưu ý khi trồng bí xanh
Để đạt năng suất cao và đảm bảo chất lượng, khi trồng bí xanh cần đặc biệt chú ý các điểm sau:
- Chọn giống chất lượng: Ưu tiên hạt giống tốt, có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp khí hậu địa phương.
- Đủ ánh sáng: Bí xanh là cây ưa sáng, cần ít nhất 6-8 giờ nắng trực tiếp mỗi ngày để phát triển và ra quả.
- Kiểm soát sâu bệnh: Thường xuyên thăm vườn, phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp (IPM) hoặc dùng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách khi cần.
- Thụ phấn bổ sung: Trong điều kiện ít côn trùng hoặc thời tiết bất lợi, có thể thụ phấn bằng tay vào buổi sáng sớm để tăng tỷ lệ đậu quả.
- Dinh dưỡng và nước đầy đủ: Đảm bảo cung cấp đủ nước và phân bón, đặc biệt là trong giai đoạn cây ra hoa và đậu quả.
- Tạo giàn thông thoáng: Dẫn ngọn leo giàn đều, cắt tỉa lá già, nhánh vô hiệu để cây thông thoáng, giảm ẩm độ và tập trung dinh dưỡng nuôi trái.
8. Câu hỏi liên quan đến chủ đề bí xanh trồng vào tháng mấy?
8.1 Trồng bí xanh có bấm ngọn không?
Có, trồng bí đao (bí xanh) nên bấm ngọn để kích thích cây ra nhiều nhánh phụ, từ đó tăng số lượng hoa cái và quả. Khi thân chính của cây dài khoảng 2-3 mét và đã ra được một số lá thật, bạn có thể tiến hành bấm ngọn chính. Sau đó, tỉa bớt các nhánh phụ yếu hoặc mọc quá dày, chỉ giữ lại 2-3 nhánh khỏe mạnh nhất để tập trung dinh dưỡng nuôi quả.
8.2 Bí xanh bao lâu ra trái?
Thời gian từ khi gieo hạt đến khi bí xanh ra trái (đậu quả) và có thể thu hoạch quả non thường khoảng 25-30 ngày, tùy thuộc vào giống và điều kiện chăm sóc. Đối với quả bí xanh già (để lâu), thời gian từ khi gieo đến thu hoạch sẽ kéo dài hơn, khoảng 60 – 80 ngày hoặc hơn, tùy theo mục đích sử dụng.
9. Kết luận
Việc xác định trồng bí xanh vào tháng mấy đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao và hạn chế sâu bệnh. Dựa vào điều kiện khí hậu, bạn nên chọn thời điểm gieo trồng phù hợp theo từng vùng miền.
Nếu bạn đang tìm nguồn hạt giống của bí xanh hay các loại hạt giống rau sạch khác để bắt đầu vụ trồng, Siêu thị Dũng Hà là địa chỉ đáng tin cậy cung cấp hạt giống bí xanh chất lượng, cùng nhiều hướng dẫn kỹ thuật hữu ích. Đừng ngần ngại bắt đầu hành trình trồng rau sạch từ hôm nay!
