Trâu gác bếp đã dần phổ biến trong cuộc sống thường ngày. Đây là món ăn không thể thiếu trong những cuộc nhậu, đặc biệt là tại vùng Tây Bắc. Vậy cách sử dụng trâu gác bếp thế nào? Cùng nông sản Dùng Hà tìm hiểu cách chế biến thịt trâu gác bếp trong bài viết này nhé
1. Thịt trâu gác bếp là gì?
Thịt trâu gác bếp là món ăn đặc sản của Tây Bắc. Thịt trâu gác bếp được làm từ thịt bắp, thịt thăn trâu loại bỏ gân và ướp những loại gia vị như: mắc khén, hạt dổi, ớt khô,… trước khi mang đi gác bếp. Thịt được lóc và thái dọc theo thớ 20cm và dày 5cm thành những miếng hình con chì.
Trâu gác bếp còn gọi là thịt trâu khô, trâu hun khói,… được làm từ thăn và bắp trâu tươi, trải qua quá trình gác bếp rất cầu kỳ bằng củi. Món này có nguồn gốc từ người dân tộc Thái đen ngày xưa, khi mà chưa có tủ lạnh nên người dân phải sấy khô để bảo quản thịt sử dụng lâu hơn.
Hiện nay, trâu gác bếp đã trở thành đặc sản của vùng núi Tây Bắc, được bà con nơi đây yêu thích. Hơn thế nữa, món trâu này đã tạo nên tiếng vang trên khắp mọi miền đất nước và được cả cộng đồng nước ngoài biết tới như là một loại thực phẩm đặc trưng của vùng núi Việt Nam.
Được tẩm ướp từ các gia vị đặc trưng của Tây Bắc, qua quá trình gác nghi ngút khói bếp nồng nàn đã đem lại các miếng trâu cay tê tái kèm chút ngọt. Nhưng để có được thành phẩm thế này thì phải trải qua quá trình phức tạp, tỉ mỉ và cầu kỳ.
Thịt trâu khô gác bếp sẽ được tẩm gia vị như: ớt, gừng và mắc khén – hạt tiêu rừng thơm đặc trưng của dân tộc vùng Tây Bắc, rồi hun khói bằng khói toả ra từ bếp than, củi. Khi hoàn thành, thịt trâu gác bếp có mùi khói thơm nhẹ nhưng không làm khó chịu.
Món trâu gác bếp được chế biến tự nhiên và theo những kỹ thuật gia truyền, không chất bảo quản nhưng rất thơm ngon và có thể dự trữ ăn dần được trong khoảng 1 tháng.
2. Sơ chế thịt trâu gác bếp thế nào? Cách dùng trâu gác bếp
2.1. Hấp cách thuỷ trâu gác bếp – Chế biến thịt trâu gác bếp
Trước tiên, cho thịt trâu vào nồi và hấp cách thủy từ 8 đến 10 phút. Thời gian này đủ cho khoảng 0.5 kg thịt trâu gác bếp. Nếu như muốn chế biến nhiều hơn thì có thể thêm thời gian phù hợp. Sau khi hấp xong thì để nguội và lấy vật nặng đập bẹp
Tiếp đến là xé sợi để ăn như bình thường. Ngoài ra, còn có thể nhúng qua nước sôi để nguội trước khi hấp thịt. Trong khi hấp thì trở đều hai mặt để cùng chín như nhau. Lưu ý, cần để nguội hẳn mới mang đi đập dập vì nóng sẽ làm nát miếng thịt. Thịt trâu hấp cách thuỷ sẽ rất mềm và ngọt.
2.2. Cách nướng trâu gác bếp với than hoa
Nướng với than hoa cũng là một trong các cách chế biến thịt trâu gác bếp cực ngon. Đây là cách ăn truyền thống của cộng đồng dân tộc người thiểu số. Hiện nay có khá nhiều nơi ở Tây Bắc dùng cách chế biến này. Thịt trâu gác bếp thơm mùi mắc khén vừa dai vừa có vị đặc biết rất phù hợp để ăn nhậu.
Để làm cách chế biến này, cần phải nhúng thịt với nước lạnh. Sau đó nướng trên than hoa bằng nhiệt độ vừa phải cho tới khi thấy miếng trâu nóng đều các mắt là được. Tiếp đến, lấy chày đập bẹp thớ thịt tránh đập nát. Xé sợi theo thớ thịt, miếng thanh và mảnh hơn mực
2.3. Quay lò vi sóng – Chế biến thịt trâu gác bếp
Ngoài những cách trên thì cũng có thể dùng lò vi sóng để chế biến thịt trâu gác bếp. Cách này làm đơn giản và nhanh chóng tuy nhiên thịt không ngọt.
Thực hiện bằng cách, nhúng qua nước lạnh và để trong lò vi sóng. Cần đặt ở chế độ rã đông quay trong khoảng 4 phút với khoảng nửa cân thịt. Nếu để trong chế độ Medium thì chỉ cần quay trong khoảng 2 phút. Lấy chày đập bẹp theo thớ thịt, không đập nát và sau đó xé sợi theo thớ thịt, miếng vừa ăn như mực khô.
Ngoài ra, cũng có thể dùng bếp gas để nướng trâu gác bếp. Chú ý, nên để cách mặt bếp một khoảng để nhiệt vừa phải tiếp xúc với thịt. Vì khi để gần quá sẽ dễ cháy và mất mùi, để xa quá lâu nóng.
3. Cách chế biến và hững món ăn ngon từ thịt trâu gác bếp
3.1. Thịt trâu gác bếp xào chua ngọt
Nguyên liệu cần có
- Thịt trâu gác bếp: 200gr
- Chanh, ớt, hành khô, tỏi khô, dấm
- Gia vị: Đường, bột canh, mì chính, hạt nêm, dầu ăn.
Sơ chế các nguyên liệu
Xé thịt trâu khô thành sợi như xé mực. Hành, tỏi, ớt băm nhỏ rồi trộn cùng với thịt trâu. Ướp hỗn hợp trên trong khoảng 30 phút cho ngấm đều.\
Cách chế biến trâu gác bếp xào chua ngọt
- Cho chảo lên bếp, thêm dầu ăn vào đun cho dầu nóng rồi cho hành tím và tỏi băm vào phi thơm vàng. Tiếp theo, cho thịt trâu đã ướp vào đảo đều.
- Chú ý là khi đảo nên vặn nhỏ lửa, tránh trường hợp thịt trâu bị bén làm mất hương vị đặc biệt của món ăn.
- Cho thêm chút đường, giấm và chanh rồi đảo đều cho đến khi thịt trâu khô lại thì tắt bếp. Trong khi xào, có thể nếm thử, để cho thêm gia vị tùy theo khẩu vị của bạn.
3.2. Thịt trâu gác bếp xào măng chua
Nhắc đến vùng Tây Bắc, không thể không kể đến măng rừng. Và sẽ tuyệt vời hơn khi măng rừng kết hợp cùng thịt trâu khô, làm nên món thịt trâu gác bếp xào măng chua ngon ngon tuyệt vời.
Nguyên liệu cần có
- Thịt trâu khô: 300gr
- Măng chua: chọn loại măng củ to, tươi, lớp áo lá chưa vàng
- Ớt muối, muối, đường, dấm, tỏi, hạt dổi.
Sơ chế các nguyên liệu
- Bóc vỏ ngoài của măng, bỏ phần già đi, sau đó rửa sạch măng bằng nước. Thái măng thành các lát mỏng vừa phải rồi ngâm măng trong nước muối loãng khoảng 1 tiếng. Luộc sơ măng và thêm chút muối. Tiếp đó, vớt măng ra xả qua nước lạnh và để ráo
- Ớt tươi thái lát, tỏi thái lát mỏng. Trộn ớt tươi, tỏi với măng và hỗn hợp dấm với công thức: Dấm khoảng 300ml dung dịch: 1 thìa muối: 2 thìa đường và cho hết vào lọ thủy tinh.
- Đối với trâu gác bếp, xé sợi vừa ăn và cho vào bát to. Nếu bảo quản thịt trâu gác bếp trong tủ lạnh thì khi mang ra phải rã đông.
Chế biến món ăn
- Khi măng chua ngấm, cho măng chua vào chảo, thêm ít nước đun cho chín.
- Lấy một cái chảo khác, làm nóng chảo rồi cho thêm dầu vào. Chờ khi dầu nóng thì cho tỏi vào phi thơm.
- Cho thịt trâu xé sợi và chảo, nêm gia vị cho vừa miệng. Sau 2 phút thì cho măng chua đã chín ở chảo vào.
- Thịt trâu gác bếp xào măng chua khi ăn sẽ cảm thấy được vị ngọt của trâu rừng, vị chua từ măng rừng, vị cay chạm ngay đầu lưỡi của ớt và mắc khén. Tất cả hòa quyện vào nhau, để hương vị Tây Bắc lan tỏa ngay trong miệng.
3.3. Nộm trâu gác bếp
Với các chị em sợ tăng cân thì nộm trâu gác bếp là món ăn phù hợp, vừa đảm bảo độ ngon mà vẫn giữ dáng.
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- Thịt trâu gác bếp: 200gr
- Hoa chuối, rau thơm, húng, mùi thơm, đu đủ xanh, cà rốt, kinh giới
- Gia vị: Đường, bột canh, chanh, tỏi, ớt, mì chính, lạc rang.
Chế biến món ăn
- Trâu xé sợi nhỏ, hoa chuối trần qua bằng nước sôi. Đu đủ, cà rốt thái sợi, rau thơm, gia vị cắt nhỏ. Trộn hoa chuối, cà rốt, đu đủ cùng với rau thơm.
- Cho tỏi, ớt, lạc rang và cuối cùng là vắt chanh, để thêm vị chua cho món ăn. Hãy trộn đều tất cả trước khi thưởng thức nhé.
3.4. Thịt trâu sấy khô xào lá lốt
Nguyên liệu cần có
- 400g thịt trâu khô
- 20 lá lốt, tỏi, gừng, hạt nêm, mì chính.
Sơ chế nguyên liệu
Xé thành sợ các miếng thịt trâu sấy gác bếp. Băm nhỏ gừng, tỏi và trộn cùng với thịt trâu.
Thực hiện món ăn
- Bước 1: Cho chảo lên bếp cho chảo nóng. Tiếp đó, đun ít dầu ăn cho tới khi dầu sôi thì phi vàng tỏi băm nhỏ vào.
- Bước 2: Thái lá lốt khoảng 1 cm. Để lửa lớn, cho thịt trâu vào chảo và đảo đều, sau đó trút thịt trâu ra dĩa.
- Bước 3: Cho lát lốt đã thái vào xào trong chảo, đổ thịt trâu đã xào vào, trộn đều lên. Xong thì đổ ra đĩa là hoàn thành
Trên đây là các cách chế biến thịt trâu gác bếp. Chúc các bạn thực hiện thành công các món ăn ngon này nhé
4. Nghiên cứu khoa học về thịt trâu gác bếp
Thịt trâu gác bếp đã được nghiên cứu và chứng minh có nhiều lợi ích dinh dưỡng, đặc biệt là trong việc cung cấp protein, sắt, và các khoáng chất cần thiết. Nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cho thấy thịt trâu, kể cả khi sấy khô, vẫn giữ lại lượng lớn protein và chất dinh dưỡng, giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa thiếu máu.
Ngoài ra, quá trình gác bếp với các gia vị đặc trưng như mắc khén, hạt dổi và ớt khô không chỉ tạo nên hương vị đặc biệt mà còn mang lại các lợi ích sức khỏe. Giáo sư Nguyễn Thị Lâm, chuyên gia dinh dưỡng, cho biết rằng gia vị mắc khén có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn, giúp tăng cường khả năng tiêu hóa và bảo vệ sức khỏe đường ruột.
5. Kinh nghiệm của chuyên gia
Theo Đầu bếp Hoàng Văn Tùng, một chuyên gia về ẩm thực Tây Bắc, cách chế biến thịt trâu gác bếp chuẩn vị không chỉ nằm ở việc tẩm ướp mà còn phụ thuộc vào kỹ thuật hun khói đúng cách. Ông cho biết, thịt trâu cần được hun bằng củi tự nhiên để giữ được độ thơm, ngọt của thịt mà không bị khô hay cháy.
Lương y Phạm Thị Lan, người có nhiều năm kinh nghiệm trong y học cổ truyền, cũng nhận định rằng thịt trâu gác bếp kết hợp các gia vị như mắc khén, gừng và tỏi không chỉ giúp món ăn ngon miệng mà còn có tác dụng bồi bổ, giúp tăng cường lưu thông máu và làm ấm cơ thể, đặc biệt phù hợp cho người thường xuyên bị lạnh hoặc mắc các bệnh về khớp.
6. Những câu hỏi FAQ liên quan
6.1 Thịt trâu gác bếp để được bao lâu?
Nếu được bảo quản đúng cách trong môi trường khô ráo và thoáng mát, thịt trâu gác bếp có thể để được khoảng 1 tháng. Để trong ngăn đá tủ lạnh có thể kéo dài thời gian sử dụng lên đến 6 tháng.
6.2 Ai không nên ăn thịt trâu gác bếp?
Người mắc các bệnh về thận hoặc gout nên hạn chế ăn thịt trâu do hàm lượng protein cao có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.
6.3 Có thể làm thịt trâu gác bếp tại nhà không?
Có thể, nhưng quá trình này khá phức tạp và yêu cầu kỹ thuật tẩm ướp cũng như hun khói đúng cách để đảm bảo hương vị chuẩn và bảo quản được lâu.
7. Kết luận
Trên đây là những thông tin chi tiết về thịt trâu gác bếp, từ nguồn gốc, cách chế biến, đến những lợi ích sức khỏe và các món ăn ngon từ thịt trâu gác bếp. Đây không chỉ là món ăn đặc sản hấp dẫn của vùng Tây Bắc, mà còn mang lại giá trị dinh dưỡng cao và hương vị đậm đà khó quên. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về cách chế biến cũng như các phương pháp sử dụng thịt trâu gác bếp sao cho đúng chuẩn và ngon miệng nhất. Chúc bạn thành công khi thực hiện các món ăn từ thịt trâu gác bếp và thưởng thức hương vị độc đáo này cùng gia đình và bạn bè!
