Bánh chưng là món bánh truyền thống của người Việt trong mỗi dịp Tết. Những chiếc bánh chưng vuông vắn, xanh tươi, đẹp mắt nhất được chọn lên dâng lên bàn thờ tổ tiên. Để có một chiếc bánh chưng đẹp và chất lượng đòi hỏi người gói phải khéo léo. Hơn nữa gói chiếc bánh chưng vuông vắn mà không dùng khuôn thì càng thể hiện độ tinh tế của người làm. Trong bài viết này, chuyên mục Món ăn ngon chia sẻ 2 cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn cực đơn giản giúp bạn trổ tài trong Tết này nhé.

Chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng vuông (nguyên liệu đủ cho 1 bánh chưng)

• 4 lá dong: 4 lá
• 4-6 dây lạt: 4 – 6 dây
• 400gr gạo nếp (ngâm 10-12 tiếng trong nước muối 10 – 12 tiếng, có thể ngâm cùng 400ml nước cốt dừa cho thơm bánh)
• 200gr đậu xanh (ngâm 4 tiếng với nước sạch cho nở mềm. Có thể đem gói bánh trực tiếp bằng đậu sống. Hoặc đem hấp chín với chút muối trắng rồi nghiền nguyễn. Gói bánh bằng đậu chín sẽ bảo quản bánh được lâu hơn)
• 500gr thịt lợn ba chỉ (rửa sạch, cắt thành từng miếng dài khoảng 4cm, ướp gia vị trong 30’ )
• Gia vị: muối, tiêu, hạt nêm, tỏi, hành tím...

Lưu ý khi chọn mua nguyên liệu: Để chiếc bánh chưng được thơm ngon nhất, bạn cần cẩn thận từ khâu chọn mua hàng.

• Khi chọn gạo nếp làm bánh chưng nên chọn những hạt đều, mẩy, ngon nhất là gạo nếp cái hoa vàng.

• Chọn loại đậu xanh tiêu, hạt nhỏ, ruột vàng thì sẽ thơm ngon hơn

• Chọn mua thịt lơn ba chỉ hoặc thịt lơn vai sấn thì mới ngon. Không nên chọn loại thịt quá nạc

Sơ chế nguyên liệu với cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn

Lá dong

• Cho lá dong vào chậu nước đầy và lấy khăn mềm lau sạch 2 bề mặt lá
• Tráng lại lá dong với nước sạch
• Phơi lá cho ráo nước. Nên phơi ở nơi có bề mặt phẳng, sạch sẽ, có lỗ thoát nước.
• Khi lá dong đã khô ráo, dùng khăn sạch lau lại 2 bề mặt lá lần nữa.

​​​​​​​

Dây lạt

• Dây lạt tươi đem phơi khô để nó mềm hơn và dễ buộc chặt bánh hơn
• Nếu dây lạt to thì tách đôi để nó có độ rộng 0,5cm. 

Cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn theo kiểu xếp góc

Đây là cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn khá phổ biến và được nhiều người áp dụng. Thường khi mới thử sẽ hơi lúng túng nhưng nếu gói được 2-3 cái đã quen tay, có thể bạn sẽ thấy dễ như ăn bánh vậy!

Bước 1: Gấp từng lá dong thành các góc vuông

• Cắt bỏ cuống và 2 đầu tạo góc cạnh lá dong. (theo hướng vuông góc với gân giữa của lá, sao cho mỗi là có độ dài khoảng 30cm)
• Lấy mặt lá xanh đậm hơn làm mặt ngoài của bánh.

​​​​​​​

• Theo hướng vuông góc gân lá, gập đôi lá lại để tạo nếp gấp.
• Với mặt lá nhạt hơn, từ giữa 1 bên lá theo hướng vuông góc với gân lá, xếp qua trái sao cho chạm mép gân lá, tạo thành 1 góc cạnh của hình hộp vuông.
• Thực hiện tương tự với ba lá còn lại để xếp thành 4 góc của bánh

Bước 2: Xếp lá thành 4 cạnh vuông của đáy bánh

• Để sẵn 1 chiếc lạt dưới phần lá bánh chuẩn bị xếp cạnh
• Với các lá dong đã gấp sẵn, lấy lá dong thứ 2 xếp chồng lên lá dong thứ nhất (theo hướng đối xứng và chạm mép bề mặt đáy của nhau).
• Theo hướng mặt đáy vừa song song với lá thứ nhất và lá thứ 2, xếp chồng lá thứ 3 lên
• Cuối cùng, xếp chồng lá thứ 4 có hướng của mặt đáy đối xứng với lá thứ 3.

​​​​​​​

Bước 3: Cho nguyên liệu vào khuôn bánh

• Khi xếp xong phần vỏ bánh tạo thành 4 góc vuông, lấy tay giữ đều và đổ 1 bát gạo nếp vào giữa rồi trải đều mặt đáy
• Tiếp theo trải đều lớp gạo là nửa bát đậu xanh (chín hoặc sống)
• Sau đó xếp 2-3 miếng thịt lên 
• Cuối cùng, trải đều 1 lớp đậu rồi 1 lớp gạo nếp còn lại phủ đầy nhân là được
• Lưu ý, cân đối lượng đậu,gạo lúc cho trước và sau để bánh có đều nhân

​​​​​​​

Bước 4: Cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn theo kiểu xếp góc

• Kéo 2 đầu dây lạt ở dưới lá bánh sau đó ép chặt 2 cạnh song song của miếng lá xếp vào nhau. Hai cạnh còn lại tạo thành 2 chóp nhọn.
• Quấn sợi dây lạt cố định lại (một tay giữ chặt chỗ lạt tiếp xúc với lá, 1 tay xoay nhiều vòng để quấn chặt)
• 2 chóp nhọn còn lại gập lại với nhau sao cho thật đều và chặt tay
• Cẩn thận luồn thêm 1 dây lạt nữa xuống đáy bánh theo hướng gập lá vào cuối cùng. Quấn chặt lại để giữ cố định cho bánh không bị bung ra.

​​​​​​​

Bước 5: Buộc dây vào khuôn bánh chưng

• Sợi dây thứ 2 quấn chặt theo hướng vuông góc với dây lạt ban đầu
• Mối dây lồng vào sợi dây lạt với bánh
• Tiếp tục quấn chặt lại các sợi dây và giữ mối dưới dây lạt.
• Sau khi hoàn thành buộc dây lạt chắc chắn, cho bánh chưng vào nồi để đun chín

​​​​​​​

Cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn theo kiểu chữ thập

Cách gói bánh chưng vuông đẹp không cần khuôn theo kiểu chữ thập này sẽ nhanh và đơn giản hơn. Chỉ cần đặt đúng vị trí là và gói chặt tay mà không phải cắt tỉa cầu kì.  Các công đoàn chuẩn bị và sơ chế nguyên liệu vẫn giống như cách gói theo kiểu góc vuông trên. Tuy nhiên không cần cắt bỏ phần cuống và hai đầu lá dong. Công đoạn gói bánh sẽ như sau:

Bước 1: Xếp lá dong thành hình chữ thập

Khuôn bánh được chia thành 2 lớp lá trong và ngoài, mỗi lớp có 2 lá.

Lớp lá ngoài

• Chọn bề mặt lá xanh nhạt hơn làm mặt trong bánh.
• Đặt một sợi dây lạt theo hướng vuông góc lá đầu tiên.
• Mặt lá bên phải gấp vào trong để chạm với gân giữa của lá
• Lấy lá thứ 2 để lên trên mặt lá thứ nhất. Hai gân lá có chiều ngược nhau sao cho mép lá thứ 2 chạm vào gân giữa lá thứ nhất.

​​​​​​​

Lớp lá trong

• Chọn bề mặt xanh đậm hơn đặt lên lớp lá ngoài để lúc thành phẩm bánh sẽ xanh hơn
• Đặt 1 lá lên trên bề mặt theo hướng vuông góc với lớp lá ngoài (đặt chính giữa)
• Tiếp tục lấy là thứ 2 đặt vuông góc với lá thứ nhất của lớp lá trong. (cùng hướng với lớp lá ngoài thứ nhất)

​​​​​​​

Bước 2: Để nguyên liệu vào vỏ bánh

• Đổ tuần tự các nguyên liệu như cách trên ở giữa bề mặt lá dong. Dải đều nguyên liệu tạo thành hình vuông
• Gom gọn và cố định các nguyên liệu.​​​​​​​

Bước 3: Cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn hình chữ thập

• Gấp một lớp lá gần nhân bánh nhất vào bên trong
• Lớp lá trong còn lại với chiều hướng vuông góc với 2 lớp lá ngoài, gấp vào cùng với 2 lớp lá ngoài.
• Dùng dây lạt đã đặt sẵn ở dưới lá để quấn chặt một bên khuôn bánh.
• Ép chặt nhân để tạo thành khối vuông vắn.

​​​​​​​

• Tương tự gấp hai bên còn lại của lớp lá ngoài vào nhau, đè lên sợi dây lạt đã cố định.
• Với những phần thừa của mép lá, nên cắt bớt hoặc quấn gọn gàng để bánh trông đẹp mắt.

Bước 4: Buộc dây lạt vào khuôn bánh chưng

• Quấn chặt 1 dây lạt theo hướng vuông góc với dây lạt đã cố định.
• Gỡ mối quấn dây lạt đầu tiên rồi quấn chồng lên dây lạt thứ 2.
• Dùng tay vỗ đều các góc và điều chỉnh cho bánh được vuông vắn.
• Để cho bánh được chắc chắn, buộc thêm 2 dây lạt ở 2 hướng vuông góc nhau.

​​​​​​​​​​​​​​

• Cuối cùng cho bánh vào nồi luộc 10-12 tiếng là có thể vớt bánh ra và thưởng thức

Vào bếp trổ tài làm bánh chưng xanh nhân đậu thơm lừng để dâng cúng tổ tiên, đãi khách trong những ngày tết. Hãy chọn một trong hai cách gói bánh chưng vuông không cần khuôn mà bạn thấy ưng và dễ thực hiện nhất nhé. 

Bài viết liên quan:

Mâm cúng giằm tháng giêng cần có những thứ gì? Ý nghĩa của chúng ra sao.