Với sự đa dạng và phong phú của hệ sinh thái do vị trí địa lý đem lại, Việt Nam ta có thảm thực vật vô cùng khổng lồ. Có nhiều loại cây cảnh khá phổ biến tại nước ta, rất dễ trồng và hoa cũng vô cùng đẹp. Trong số đó phải kể đến cây dừa cạn, làm cảnh rất đẹp mà làm thuốc cũng vô cùng tốt! Cùng Nông sản Dũng Hà tìm hiểu về cây dừa cạn ngay nhé! 

Dừa cạn là cây gì

Dừa cạn hay bông dừa, hải đằng, dương giác, trường xuân hoa, hoa tứ quý (tên khoa học Caulis et Folium Catharanthi rosei), là một bài thuốc Nam được sử dụng trong nhiều phương thuốc. Dừa cạn là một loài thực vật thân thảo có hoa đẹp và được trồng phổ biến làm cảnh. Bên cạnh tác dụng trồng làm cảnh, dừa cạn được biết đến có 1 số tác dụng nhất định trong Đông Y. 

dua-can-la-cay-gi

Dừa cạn có một số đặc điểm sau:

  • Thân: Cây dừa cạn thuộc loại thân thảo, mọc thành bụi, cao từ 40 đến 80cm. Thân mọc thẳng, hình trụ, nhẵn, lúc non có màu lục nhạt sau chuyển dần sang màu hồng.
  • Lá: Lá dừa cạn xanh quanh năm, mọc đối xứng, hình trứng dài, mép nguyên, dài 3 - 8cm, rộng 1 - 2.5cm.
  • Hoa: Hoa dừa cạn có 5 cánh, thường có màu trắng, hồng, tím hoặc lốm đốm, đường kính 2-3cm, nở quanh năm. 
  • Quả: nang hình trụ, dài 2-3cm, chứa nhiều hạt nhỏ.
  • Phân bố: Dừa cạn có nguồn gốc từ Madagascar. Cây được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Bông dừa được thu hoạch như thế nào? 

  • Dừa cạn có thể thu hái quanh năm.
  • Tuy nhiên, thời điểm tốt nhất để thu hái là vào mùa hoa nở, từ tháng 4 đến tháng 10.

Thu hoạch: 

  • Thu hái quanh năm, tốt nhất vào lúc cây ra hoa.
  • Chọn lá bánh tẻ, không quá già hoặc quá non.
  • Cắt cành có lá dài khoảng 20 - 30cm.

Sơ chế:

  • Rửa sạch lá và phần ngọn cây với nước.
  • Phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ 50°C đến khi khô hoàn toàn.
  • Với một số bài thuốc cần thiết, sau khi phơi khô dừa cạn. Bạn cho lên chảo sao vàng, khi dừa cạn khô và thơm, cho xuống một tấm vải mỏng/ đất sạch (hạ thổ). 
  • Bảo quản trong túi kín, để nơi khô ráo, thoáng mát.

Lưu ý: 

  • Nên thu hái vào ngày nắng ráo, không thu hái khi trời mưa hoặc ẩm ướt.
  • Cần sử dụng dụng cụ sắc bén để thu hái, tránh làm dập nát cây.
  • Phơi hoặc sấy khô dừa cạn ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
  • Bảo quản dừa cạn ở nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.
  • Dừa cạn sau khi phơi hoặc sấy khô có thể được sử dụng để sắc nước uống, hãm trà, hoặc làm cao.

Công dụng của cây bông dừa

Thành phần dược lý

Dưới đây là các thành phần dược lý chính có trong dừa cạn:

Alkaloid:

  • Đây là nhóm hoạt chất chính, chiếm 0,5-0,7% trong cây dừa cạn.
  • Có hơn 70 loại alkaloid được tìm thấy trong dừa cạn, trong đó quan trọng nhất là:
    • Vinblastine: ức chế sự phân bào của tế bào ung thư.
    • Vincristine: ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
    • Ajmalicine: hạ huyết áp, điều trị rối loạn nhịp tim.
    • Catharanthine: hạ huyết áp, điều trị tiểu đường.
    • Serpentine: hạ huyết áp, điều trị tiêu chảy.

Flavonoid:

  • Có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tác hại của gốc tự do.
  • Tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm nhiễm.

Saponin:

  • Có tác dụng hạ cholesterol, chống xơ vữa động mạch.
  • Tăng cường sức khỏe tim mạch.

Tanin:

  • Có tác dụng cầm tiêu chảy, sát trùng.
  • Giúp giảm đau, chống viêm.

Dầu béo:

  • Có tác dụng dưỡng ẩm, làm mềm da.
  • Giúp tóc mềm mượt, chắc khỏe.

Ngoài ra, dừa cạn còn chứa một số thành phần khác như:

  • Vitamin C: tăng cường hệ miễn dịch.
  • Carotenoid: chống oxy hóa, bảo vệ mắt.
  • Acid hữu cơ: giúp tiêu hóa tốt.

Công dụng

cong-dung-cua-dua-can

Dưới đây là công dụng cụ thể của dừa cạn:

Hạ huyết áp: Dừa cạn có tác dụng hạ huyết áp hiệu quả, được sử dụng để điều trị cao huyết áp.

  • Alkaloid trong dừa cạn làm giãn cơ trơn mạch máu, giúp hạ huyết áp.
  • Dừa cạn cũng giúp tăng cường chức năng tim, cải thiện lưu thông máu.

Điều trị tiểu đường: Dừa cạn có tác dụng hạ đường huyết, được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường.

Cơ chế tác dụng:

  • Alkaloid trong dừa cạn kích thích cơ thể sản xuất insulin, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
  • Dừa cạn cũng giúp cải thiện chức năng thận, giảm nguy biến của bệnh tiểu đường.

Điều trị ung thư: Vinblastine và vincristine là hai alkaloid quan trọng trong dừa cạn, được sử dụng để điều trị một số bệnh ung thư như:

  • Bệnh Hodgkin
  • Bệnh bạch cầu lympho cấp
  • U lympho không Hodgkin
  • Sarcoma Ewing
  • Ung thư vú

Điều trị các bệnh khác:

Dừa cạn còn được sử dụng để điều trị một số bệnh khác như:

  • Kinh nguyệt không đều
  • Viêm gan
  • Viêm loét dạ dày
  • Sỏi thận
  • Bệnh ngoài da

Lưu ý:

  • Dừa cạn có độc tính cao, cần sử dụng theo hướng dẫn của thầy thuốc.
  • Không sử dụng dừa cạn cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

Bài thuốc dân gian từ cây bông dừa

dua-can-kho

Bài thuốc chữa bỏng nhẹ

Với các vết bỏng nhẹ, vết thương nhỏ, bạn có thể dùng dừa cạn tươi để trị. Lá dừa cạn rửa sạch, giã nát sau đó đắp lên vết thương. Vết thương đắp dừa cạn có thể giảm đau rát, chống bội nhiễm.   

 

Bài thuốc trị zona

Bạn có thể tham khảo 2 bài thuốc sau, với trường hợp zona nhẹ (không phải zona thần kinh): 

  •  Bài thuốc 1: Dừa cạn (sao vàng hạ thổ) 16g, kinh giới 12g, hạ khô thảo 16g, cam thảo đất 16g, chi tử 10g, thổ linh 16g, bạch linh 10g, nam tục đoạn 16g. Sắc uống ngày 1 thang thuốc, chia làm 3 lần. 
  • Bài thuốc 2: (Thuốc đắp) Lá dừa cạn và lá cây hòe với tỷ lệ 1:1. Giã nhỏ 2 loại cây với nhau, đắp lên vị trí bị zona, sau đó dùng băng y tế băng lại. 

Trị kinh nguyệt không đều

  • Dừa cạn khô 16g, hồng hoa 10g, tô mộc 20g, nga truật 12g, hương phụ 12g, trạch lan 16g, chỉ xác 8g, huyết đằng 16g. Sắc 1 thang/ngày, uống 3 lần/ngày. 

Bài thuốc hỗ trợ giảm tăng huyết áp

  • Dùng 20-30g lá dừa cạn sắc với 400ml nước, uống ngày 2 lần.

Bài thuốc giảm tiểu tiện nhiều

  • Dây thìa canh 20g, bông dừa 10g, sắc với 1 lít nước. Chia đều thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày, nên sử dụng sau khi ăn 15 – 20 phút.

Bài thuốc trị bệnh trĩ

  • Dừa cạn (sao vàng) 20g, đương quy 12g, phòng sâm 16g, trần bì 10g, thăng ma 10g, cỏ mực 20g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 16g, cam thảo 12g, sài hồ 10g. Sắc mỗi ngày 1 thang, chia thành 3 lần uống. Sắc thuốc liên tục trong 10 ngày, sau đó dừng lại 4 - 5 ngày, sau đó lại tiếp tục chu kỳ 10 ngày.

Một số lưu ý khi sử dụng dừa cạn

than-dua-can-kho

 

Dược tính mạnh: Dừa cạn chứa nhiều alkaloid có tác dụng mạnh, vì vậy cần sử dụng thận trọng và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.

Liều lượng: Liều lượng sử dụng dừa cạn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, tình trạng sức khỏe và mục đích sử dụng. Không nên tự ý sử dụng quá liều lượng khuyến cáo.

Tác dụng phụ: Dừa cạn có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi, rụng tóc, giảm bạch cầu,... Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy ngừng sử dụng và thông báo cho bác sĩ.

Chống chỉ định: Dừa cạn chống chỉ định cho các trường hợp sau:

  • Phụ nữ mang thai và cho con bú: thành phần trong dừa cạn không tốt cho cả mẹ bầu và em bé. 
  • Người có huyết áp thấp: dược tính có trong dừa cạn giúp huyết áp giảm, với người bị huyết áp thấp, sử dụng dừa cạn có thể ảnh hưởng xấu hơn. 
  • Người có bệnh tim mạch, suy gan, suy thận
  • Người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch

Tham khảo ý kiến bác sĩ:

  • Trước khi sử dụng dừa cạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn về liều lượng, cách sử dụng và các lưu ý cần thiết.
  • Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định xem dừa cạn có phù hợp với bạn hay không và sẽ theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn trong quá trình sử dụng.

Giá của dừa cạn tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh

Dừa cạn có thể sử dụng trong khá nhiều trường hợp như phía trên chúng tôi đề cập. Nhiều bạn thắc mắc về mức giá của loại cây dược liệu này. Việc tham khảo và hiểu rõ về mức giá của sản phẩm giúp bạn có thể chọn cho mình sản phẩm tốt và có chất lượng tương xứng với số tiền bỏ ra. 

Hôm nay, Nông sản Dũng Hà sẽ giải đáp cho bạn về vấn đề này. Dừa cạn khá dễ trồng, lại dễ tính với hầu hết loại đất, khí hậu... nên chúng không quá khan hiếm trên thị trường. Hiện nay, trên 2 thị trường sôi động là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, dừa cạn khô có giá từ 47.000 - 57.000đ/kg, một mức giá vừa phải, hợp lý với mức chi tiêu của nhiều người. 

Mua dừa cạn khô ở đâu uy tín? 

Nếu bạn chưa biết tìm mua dừa cạn ở đâu để đảm bảo chất lượng và nguồn gốc rõ ràng? Hãy liên hệ ngay với cửa hàng của Nông sản Dũng Hà nhé. Tại đây chúng tôi có bán các dược liệu khô nói chung và dừa cạn khô nói riêng, tất cả đều có nguồn gốc và chất lượng tốt hàng đầu. 

Bạn có thể tìm mua trực tiếp tại các cơ sở ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh hoặc đặt qua website. Khi mua hàng trực tuyến, bạn sẽ được giao hàng tận nơi, miễn phí vận chuyển với đơn hàng từ 500.000 đồng trở lên.

Hotline: 1900 986 865

  • Cơ sở 1: Số 11 Kim Đồng – đường Giáp Bát – quận Hoàng Mai – thành phố Hà Nội
  • Cơ sở 2: A10 – Ngõ 100 – đường Trung Kính – quận Cầu Giấy – thành phố Hà Nội
  • Cơ sở 3: Số 02/B Khu phố 3 – đường Trung Mỹ Tây 13 – quận 12 – thành phố Hồ Chí Minh

Thời gian mở cửa từ 6h30 đến 22h tất cả các ngày trong tuần.

Biên tập: nongsandungha