Bột năng có phải bột sắn dây không? Làm thế nào để phân biệt chúng? Đây cũng là thắc mắc của nhiều người khi sử dụng 2 loại bột phổ biến này. Vì thế bài viết hôm nay Nông Sản Dũng Hà sẽ giải đáp những thắc mắc của các bạn, giúp các bạn hiểu rõ hơn về bột năng và bột sắn dây cũng như cách sử dụng và chế biến hai loại bột này nhé.
1. Bột năng là bột gì? Bột năng có phải bột sắn dây không?
Bột năng, hay còn được biết đến với các tên gọi khác như bột sắn (ở miền Bắc), bột đao, hay bột lọc (ở miền Trung), là một loại bột được chế biến chủ yếu từ củ khoai mì (còn gọi là củ sắn). Sau quá trình thu hoạch, củ khoai mì được làm sạch và chế biến để tạo thành loại bột mịn và tơi, tương tự như các loại bột thông thường khác.
1.1 Đặc điểm và cách nhận biết bột năng
Bột năng thường có màu trắng đục. Khi sử dụng và kết hợp với nước, bột này có độ kết dính cao, dễ bám tay hơn so với bột bắp hay bột mì.
1.2 Công dụng của bột năng
- Là thành phần chính trong nhiều loại bánh như bánh phu thê, bánh đúc, bánh da lợn, bánh giò, v.v.
- Sử dụng để làm bánh canh, mì sợi, hủ tiếu, miến, vì bột năng tạo độ dai và dẻo, làm tăng cảm giác ngon miệng khi ăn.
- Gia vị cho các món ăn theo phong cách Á-U, bao gồm chè, súp, và các món xào, nhờ vào độ mịn, sánh, và kết dính của nó.
- Thay thế cho bột bắp trong một số trường hợp, vì cả hai loại bột đều có độ kết dính và sánh đặc. Kết hợp bột năng và bột bắp có thể mang lại hiệu quả tốt hơn trong một số công thức ẩm thực.
- Nguyên liệu chính trong chế biến các món như cá viên, chả cá, chả lụa, nem, xúc xích, để tạo độ dai và giòn khi thưởng thức.
- Sử dụng để làm hạt trân châu dẻo dai và các loại thạch trong trà sữa, chè như thạch củ năng và thạch khoai môn…v.v
2. Bột sắn dây là bột gì? Có phải bột năng không?
Bột sắn dây là một dạng tinh bột được trích xuất từ củ sắn dây thông qua quy trình chiết xuất và chế biến phức tạp. Để sản xuất loại bột này, củ sắn dây được rửa sạch, xay nhuyễn kèm theo nước, sau đó lọc để lấy phần tinh bột lắng xuống. Bột sau đó được phơi khô và chia thành từng miếng nhỏ. Bột sắn dây nguyên chất chỉ chứa tinh bột từ củ sắn dây mà không có sự pha trộn với các thành phần khác.
2.1 Đặc điểm và thành phần của củ sắn dây
Củ sắn dây, còn được biết đến với tên gọi cát căn và tên khoa học là Radix Puerariae, đã được sử dụng từ thời xa xưa trong y học truyền thống. Trong củ sắn dây, có các thành phần isoflavon như Pueradin, daidzein C21H20O9, daidzein C15H10O4, và tinh bột. Lá của cây sắn dây cũng chứa acid amin như adenin và asparagin, tạo nên một nguồn dưỡng chất đa dạng và có lợi cho sức khỏe.
2.2 Công dụng của bột sắn dây
- Bột sắn dây đã được sử dụng trong y học truyền thống với nhiều công dụng như chữa nhức đầu, cảm sốt, mụn nhọt, và có tính lành, vị ngọt ngọt. Nó hiệu quả trong việc giải nhiệt, chữa các triệu chứng như cảm mạo, phát sốt, ban, sởi, và điều lỵ ra máu.
- Nghiên cứu khoa học hiện đại cũng chỉ ra nhiều tác dụng tích cực của bột sắn dây đối với sức khỏe như giảm nhiệt miệng, cải thiện lưu lượng tuần hoàn não, trị mụn, giải độc, chống lão hóa và chống rối loạn nhịp tim. Bột sắn dây còn được sử dụng trong lĩnh vực làm đẹp để giúp duy trì làn da mịn màng.
- Bột sắn dây có thể được sử dụng trực tiếp sau khi pha với nước lạnh hoặc nấu chín, cũng như được kết hợp với các nguyên liệu khác để tạo ra các món bánh, chè, hoặc soup ngon miệng.
Xem thêm: DA ĐẸP DÁNG XINH NHỜ TÁC DỤNG TUYỆT VỜI CỦA BỘT SẮN DÂY
3. Bột năng có phải bột sắn dây không?
Vậy năng có phải bột sắn dây không? Bột năng và bột sắn dây là hai loại bột khác nhau. Mặc dù cả hai đều được chiết xuất từ củ sắn, nhưng nguồn gốc và tính chất của chúng đều khác nhau.
Bột năng, còn được gọi là bột sắn, là tinh bột được lấy từ củ sắn hoặc củ khoai mì. Thường được sử dụng rộng rãi trong nấu ăn và làm bánh, bột năng mang lại độ đàn hồi và ngon miệng cho các món ăn. Nó thường được sử dụng trong làm bánh, soup, chè, bánh canh và cũng có thể được thêm vào xốt của nhiều món ăn.
Ngược lại, bột sắn dây là tinh bột được chiết xuất từ củ sắn dây, một loại sắn có thân leo, không phải từ cây sắn (khoai mì) có thân cứng như bột năng. Bột sắn dây thường được sử dụng trong nấu ăn và chế biến thực phẩm.
Do đó, mặc dù cả hai đều xuất phát từ củ sắn nhưng chúng có nguồn gốc và tính chất khác nhau, điều này cần được lưu ý để tránh hiểu lầm khi sử dụng trong việc nấu ăn.
4. Cách phân biệt bột sắn dây và bột năng
Bột Sắn Dây:
- Nguyên liệu: Làm từ củ sắn dây.
- Dạng: Thường có dạng miếng lớn.
- Sử dụng: Có thể sử dụng trực tiếp hoặc pha nước để uống.
- Lợi ích: Có khả năng làm đẹp cho da.
- Giá: Thường dao động từ 200.000đ đến 300.000đ/kg.
Bột Năng:
- Nguyên liệu: Làm từ củ khoai mì.
- Dạng: Là bột mịn.
- Sử dụng: Chỉ có thể sử dụng sau khi chế biến.
- Lợi ích: Không có tác dụng làm đẹp.
- Giá: Rẻ hơn nhiều so với bột sắn dây, khoảng 30.000đ đến 40.000đ/kg.
Cả bột sắn dây và bột năng, khi gặp nhiệt độ cao, trở nên trong suốt và có độ kết dính cao. Điều này khiến nhiều người dễ nhầm lẫn giữa hai loại bột này. Việc sử dụng một loại bột hay loại khác tùy thuộc vào món ăn bạn đang chuẩn bị. Thông thường, các hạt trân chân và thạch trong trà sữa thường sử dụng bột năng. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể sử dụng bột sắn dây, nhưng để kinh tế và tối ưu hóa lợi nhuận, nhiều cửa hàng trà sữa thường chọn bột năng.
5. Cách làm bột năng và bột sắn dây tại nhà
5.1 Cách làm bột năng tại nhà
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 5kg củ sắn
- 1 bàn mài củ sắn
- 1 miếng vải dày
- 1 cái xô lớn
- 10 lít nước
Cách làm bột năng:
- Bước 1: Lột vỏ củ sắn sau khi mua về, ngâm trong nước trong 2 tiếng và rửa sạch.
- Bước 2: Sử dụng bàn mài củ sắn để tiến hành mài củ thành bột.
- Bước 3: Hòa bột sắn với 10 lít nước, sau đó lọc bột sắn qua miếng vải dày.
- Bước 4: Để phần nước lọc xuống và lắng trong khoảng 1 giờ. Sau đó, lấy phần bột kết tinh ở đáy và mang đi phơi khô dưới ánh nắng mặt trời. Sau hai ngày, bạn sẽ có được bột năng. Lúc này, bột vẫn còn vón cục. Sử dụng máy xay để nhuyễn bột và lọc qua rây, sau đó đặt vào hộp kín và đậy nắp.
Với bột năng tự làm tại nhà, bạn có thể bảo quản ở nơi thoáng mát và sử dụng để chế biến nhiều món ăn ngon.
5.2 Cách làm bột sắn dây tại nhà
Chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ:
- Củ sắn dây tươi
- Nước
- Thau (chậu)
- Dao mài
- Vỉ lọc
- Vải lọc
- Túi nilon
- Mâm
Cách làm bột sắn dây:
- Bước 1: Sạch củ sắn dây tươi bằng cách đánh bay lớp đất cát và bóc vỏ, rồi rửa sạch để có củ sắn trắng sáng.
- Bước 2: Xay bột sắn dây bằng cách cắt nhỏ củ sắn dây và đưa vào máy xay sinh tố để xay mịn. Có thể sử dụng dao mài nếu không có máy xay.
- Bước 3: Lọc bột sắn dây bằng cách đổ bột vào thau, thêm nước và quậy lên. Sau đó, lọc bột qua vỉ lọc để tách nước bột sắn dây và loại bỏ bã.
- Bước 4: Làm bột sắn dây trắng bằng cách đổ nước vào thau chứa bột sắn dây và thay nước mỗi ngày. Sau khoảng 10 ngày, bạn sẽ thu được chậu nước bột sắn dây màu trắng.
- Bước 5: Tiếp tục lọc bột sắn dây bằng cách khuấy đều với nước và lọc qua các lớp vải lọc để loại bỏ tạp chất. Sử dụng túi nilon để lọc bột trong khoảng 12 giờ để tinh bột lắng xuống dưới.
- Bước 6: Lấy tinh bột đã lắng ra mâm và phơi ngoài nắng. Phơi ở nơi sạch sẽ và không có bụi bặm, đặc biệt là trên mái nhà. Đến khi bột khô hoàn toàn, đưa vào túi hoặc hộp để bảo quản.
Bột sắn dây tự làm tại nhà có thể được sử dụng cho nhiều món ăn ngon, đảm bảo chất lượng và an toàn từ nguyên liệu tự nhiên.
6. Món ăn ngon từ bột năng
6.1 Chè bột năng
Chè bột năng là một món ngon, dễ chế biến với những nguyên liệu đơn giản, đem lại sự thanh mát và hấp dẫn cho cả gia đình. Dưới đây là cách bạn có thể thực hiện món chè này:
Nguyên liệu:
- 100g bột năng
- 200g khoai lang
- Đậu phộng, đậu xanh, cùi dừa tươi,… (tùy chọn)
- Đường, muối, nước cốt dừa
- Nước lọc
Cách thực hiện:
- Đầu tiên, bạn lọc bột năng qua rây để tránh bột bị vón cục.
- Thêm một ít muối và từ từ thêm nước lọc vào bột, nhào đến khi bột trở nên ráo.
- Gọt vỏ khoai lang, cắt thành miếng nhỏ và đem đi hấp.
- Nghiền nát phần khoai lang đã hấp rồi đem trộn với bột năng.
- Thêm ít nước và nhào bột đến khi hỗn hợp khoai lang và bột năng không còn dính tay.
- Nặn viên chè bột năng theo kích thước mong muốn, cũng thực hiện tương tự với phần nhân đậu xanh, đậu phộng…
- Đun sôi nước trong nồi, thêm đường theo khẩu vị cá nhân.
- Cho nước cốt dừa và viên chè vào nấu đến khi chúng nổi lên, sau đó khuấy đều và tắt bếp.
6.2 Bánh chuối
Bánh chuối là sự hòa quyện giữa hương vị ngọt thơm của chuối và độ dẻo của bột năng, tạo nên một món ăn vặt lý tưởng cho mọi lứa tuổi. Dưới đây là cách bạn có thể tận hưởng niềm vui làm bánh chuối tại nhà:
Nguyên liệu:
- 10 quả chuối chín
- 1 kg dừa nạo
- 260g bột năng
- 100g bột gạo (hoặc bột mì)
- 300ml nước cốt dừa
- 1 ống vani
- 10g vừng rang
- Đường, muối
Cách thực hiện:
- Bóc vỏ chuối và thái thành lát mỏng khoảng 1cm.
- Đặt chuối vào tô, thêm đường để phủ một lớp mỏng lên chuối, đảo đều và để khoảng 20 phút để đường ngấm vào chuối.
- Nạo dừa và vắt lấy khoảng 400ml nước dừa.
- Trong một tô khác, trộn 250g bột năng, 100g bột gạo, 50g đường, 1 thìa nhỏ muối, 1 ống vani, và 2 chén nước, hòa tan hỗn hợp.
- Cho chuối vào hỗn hợp trên, trộn đều và nhẹ nhàng.
- Đổ hỗn hợp vào khuôn và phẳng đều bề mặt.
- Hấp bánh trong khoảng 20 phút, sau đó để nguội.
- Trong nồi, kết hợp nước cốt dừa, thêm đường, muối, và khuấy đều ở lửa nhỏ đến khi sôi.
- Thêm một ít bột năng và nước vào nước cốt dừa, đợi cho đến khi sôi lên và có độ sánh thích hợp thì tắt bếp.
- Lấy bánh chuối ra khỏi khuôn, cắt thành miếng vuông theo kích thước mong muốn, rưới nước cốt dừa lên trên và rắc vừng rang để làm cho món bánh thêm hấp dẫn.
Xem thêm: LÀM BÁNH NGON TỪ BỘT NĂNG
6.3 Bánh bột lọc chiên
Nguyên liệu:
- 200g bột năng
- 200g tôm tươi
- 100g thịt lợn xay
- Muối, đường, tiêu, bột nêm, dầu ăn…
- Dầu điều, tương ớt, dấm chua
Cách thực hiện:
- Rửa sạch tôm, bỏ vỏ, lấy chỉ lưng và cắt nhỏ.
- Cho tôm và thịt lợn vào một bát, ướp muối, đường, bột nêm, tiêu vừa ăn và để trong khoảng 15 phút.
- Bắc chảo lên bếp, cho thêm ít dầu ăn và xào sơ tôm thịt.
- Cho khoảng 200g bột năng vào bát và thêm muối và nước sôi. Nhào bột năng cho đến khi bột không còn dính tay.
- Chia bột năng thành nhiều phần nhỏ, rồi ép mỏng.
- Đặt nhân tôm thịt vào bên trong phần bột và nắn phần rìa bánh lại.
- Đun sôi tầm 1,5 lít nước trong nồi. Khi nước sôi, nhẹ nhàng thả bánh bột lọc vào và luộc khoảng 5-7 phút cho đến khi bánh nổi lên, sau đó vớt ra để ráo.
- Đun nóng dầu trong chảo, chảo sôi thì chiên bánh ở lửa nhỏ. Chiên bánh bột lọc cho đến khi vàng đều 2 mặt, vớt ra đĩa để ráo dầu.
- Thưởng thức bánh bột lọc chiên cùng tương ớt để món ăn thêm hấp dẫn.
7. Món ăn ngon từ bột sắn
7.1 Bánh khoai viên
Nguyên Liệu:
- Bí đỏ:100g
- Khoai lang: 100g
- Khoai tím: 100g
- Tinh bột sắn: 150g
- Nước lạnh: lượng vừa phải.
- Đậu đỏ
- Mật ong, nước cốt dừa, …
Cách Chế Biến:
- Gọt vỏ và cắt bí đỏ, khoai lang, khoai tím thành miếng. Sử dụng màng bọc thực phẩm để bọc kín, sau đó hấp chín. Ép nhuyễn và trộn với 50g tinh bột sắn để tạo thành bột khoai với hương vị đặc biệt từ từng loại củ.
- Sử dụng màng bọc thực phẩm để bọc lại và để nghỉ trong 15 phút. Sau đó, bạn nắn thành dải dài, rồi cắt thành từng miếng nhỏ.
- Rắc một ít tinh bột sắn vào bát, cho các viên khoai vào và lắc đều để bột sắn bám đều trên bề mặt và tránh tình trạng dính.
- Đun sôi một nồi nước. Cho từng viên khoai vào nước sôi và chần sơ để đảm bảo chúng nổi lên. Nấu khoảng 2 phút.
- Rửa kỹ bằng nước lạnh và đặt vào nước đá để làm mát. Bước này giúp bánh khoai trở nên dẻo và bóng mịn.
- Thêm nước cốt dừa, đậu đỏ, mật ong và các gia vị khác theo khẩu vị của bạn. Bạn cũng có thể thêm một ít cao lương nhỏ hoặc trộn với bột đậu đỏ để tạo thêm hương vị.
7.2 Bánh nướng Mochi
Nguyên Liệu:
- Lòng trắng trứng: 4 cái
- Bột sắn: 140g
- Bột mì: 30g
- Sữa: 165g
- Bơ: 35g
- Đường: 30g
- Muối: 1g
- Mè đen
Cách Chế Biến:
- Đun nóng bơ, muối, đường và sữa trong nồi cho đến khi tất cả hòa quện.
- Rây bột mì vào nồi rồi khuấy nhanh, sau đó thì tắt bếp. Thêm bột sắn, lòng trắng trứng và mè đen, sau đó trộn đều.
- Cho hỗn hợp bột vào một túi bọc nilon, sau đó nặn ra khuôn đã được lót giấy nến. Làm nóng lò trước ở nhiệt độ khoảng 180 độ C trong vòng 5 phút.
- Nướng bánh ở nhiệt độ 180 độ C trong 28 phút, sau đó tăng lên 200 độ C và nướng thêm 2 phút cho bề mặt vàng ươm đẹp.
- Lấy bánh ra để nguội, trang trí theo sở thích và thưởng thức.
Xem thêm: CÁC LOẠI BÁNH LÀM TỪ BỘT MÌ TIỆN DỤNG, MỀM NGON DỄ THỰC HIỆN
7.3 Bánh bát Quảng Đông
Nguyên Liệu:
- Bột sắn: 200g
- Bột mì: 50g
- Đường trắng: 80g
- Nước: 400g
- Đậu đỏ, mật ong,… (để trang trí): lượng thích hợp.
Cách Chế Biến:
- Trộn đều bột sắn và bột mì qua rây.
- Cho từ từ nửa lượng nước vào và khuấy đều cho đến khi hỗn hợp hòa quyện.
- Đổ phần nước và đường còn lại vào trong nồi, đun sôi trên lửa vừa.
- Đổ từ từ nước đường sôi vào âu bột ở bước 2, vừa trộn đều vừa khuấy để tạo thành hỗn hợp mịn.
- Đổ hỗn hợp bột đã chuẩn bị sẵn vào khuôn bánh, chia đều thành khoảng 9 phần, sau đó cho đậu đỏ, mật ong và các vật trang trí khác lên trên bề mặt.
- Hấp nồi trên lửa lớn trong khoảng 15 phút.
8. Kết luận
Qua bài viết trên Nông Sản Dũng Hà đã giải đáp thắc mắc bột năng có phải bột sắn dây không. Đây là hai loại bột hoàn toàn khác nhau. Hy vọng với cách phân biệt bột năng và bột sắn dây mà chuyên mục mẹo vặt của Nông Sản Dũng Hà đã chia sẻ trên, bạn đọc có thể chọn lựa cho mình loại phụ gia phù hợp cho món ăn. Mỗi loại bột mang đến đặc tính và công dụng riêng biệt, giúp món ăn tăng cường hương vị và tròn vị hơn.
